Święty Piotr Apostoł, znany pierwotnie jako Szymon (Symeon), był synem Jony (lub Jana) i pochodził z Betsaidy w Galilei. Z zawodu był rybakiem, podobnie jak jego brat Andrzej. Obaj zostali powołani przez Jezusa nad Jeziorem Genezaret do grona Jego najbliższych uczniów. Imię „Piotr” (gr. Petros, aram. Kefas – skała) nadał mu sam Jezus, zapowiadając jego kluczową rolę w budowie wspólnoty wierzących.
Życie i działalność przed zmartwychwstaniem
Piotr należał do wewnętrznego kręgu uczniów Jezusa, obok Jakuba i Jana. Towarzyszył Mu w wielu kluczowych momentach: przemienieniu na górze Tabor, wskrzeszeniu córki Jaira, modlitwie w Ogrójcu. Był pierwszym, który publicznie wyznał wiarę w boskość Jezusa: „Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego” (Mt 16,16). W odpowiedzi usłyszał: „Ty jesteś Piotr (czyli Skała), i na tej skale zbuduję mój Kościół” (Mt 16,18).
Jednak postać Piotra pokazuje też ludzką słabość. Podczas męki Chrystusa, mimo wcześniejszych zapewnień o wierności, trzykrotnie się Go zaparł. Ten dramatyczny moment został zapowiedziany przez Jezusa i przypieczętowany pianiem koguta. Po zmartwychwstaniu, nad Jeziorem Tyberiadzkim, Jezus trzykrotnie pytał Piotra: „Czy Mnie miłujesz?” – i powierzył mu misję pasterską: „Paś owce moje” (J 21,15–17).
Apostolska działalność i misja w Kościele
Po Zesłaniu Ducha Świętego Piotr objął przywództwo wśród apostołów. Przemówił do tłumów w Jerozolimie, nawracając około 3000 osób (Dz 2,41). Cuda, których dokonywał (np. uzdrowienie chromego – Dz 3), potwierdzały jego duchowy autorytet. Przewodniczył Soborowi Jerozolimskiemu (ok. 49 r.), na którym zadecydowano, że poganie nie muszą zachowywać całego Prawa Mojżeszowego.
Działał w Samarii, Liddzie, Jafie i Cezarei. Odwiedzał wspólnoty chrześcijańskie w Syrii i Azji Mniejszej. Jego listy – 1. i 2. List św. Piotra – znajdują się w kanonie Nowego Testamentu i mają charakter duszpasterski oraz eschatologiczny, nawołując do wierności i świętości w obliczu prześladowań.
Pobyt w Rzymie i męczeńska śmierć
Tradycja i liczne źródła (m.in. pisma Klemensa Rzymskiego, Ireneusza z Lyonu, Tertuliana) świadczą, że Piotr dotarł do Rzymu, gdzie stał się pierwszym biskupem tej wspólnoty – i w konsekwencji pierwszym papieżem. Zginął męczeńską śmiercią ok. 64–67 r., podczas prześladowań chrześcijan za cesarza Nerona. Został ukrzyżowany na wzgórzu watykańskim, na własne życzenie głową w dół, nie czując się godnym umierać jak Jezus.
Grób i kult św. Piotra
W miejscu jego męczeństwa wzniesiono najpierw martyrium, a następnie Bazylikę Konstantyńską, na której miejscu stoi dziś monumentalna Bazylika św. Piotra na Watykanie. Pod jej głównym ołtarzem znajduje się grób św. Piotra, potwierdzony odkryciami archeologicznymi z XX wieku.
Kult św. Piotra rozwijał się od najwcześniejszych wieków. Jest czczony jako fundament Kościoła, filar prawdy i wiary, a także jako symbol pojednania i zaufania Bożego miłosierdzia.
Atrybuty i ikonografia
Św. Piotr przedstawiany jest najczęściej z wielkim złotym kluczem (lub dwoma kluczami) – symbolem władzy nad Królestwem Bożym. W ikonografii towarzyszą mu często: odwrócony krzyż, kogut (symbol zaparcia się), rybacka sieć lub łódź – nawiązanie do jego pierwotnego zawodu i misji „łowienia ludzi”.
Wspomnienie liturgiczne i patronat
Kościół wspomina św. Piotra 29 czerwca, wspólnie z Apostołem Pawłem. W tradycji rzymskiej istnieje też święto Katedry św. Piotra (22 lutego), podkreślające jego rolę jako nauczyciela i pasterza. Święty Piotr jest patronem Rzymu, papieży, rybaków, strażników, budowniczych mostów oraz osób skruszonych.
Znaczenie w teologii i duchowości
Piotr to symbol Kościoła grzesznego, ale odkupionego i powołanego do świętości. Jest dowodem, że Chrystus powierza wielkie zadania ludziom ułomnym, ale pełnym wiary. Jego życiorys to przesłanie nadziei dla każdego wierzącego – że miłość Boga przewyższa każde zaparcie i każdy ludzki błąd.
Zdjęcie w artykule: Św. Piotr Apostoł, Levickij, Grigorij Kirillovič (1697-1769). Rytownik (1697-1769), 1738, Domena Publiczna, https://polona.pl/item-view/9fa5c299-9598-4d0f-8955-39dfa87bae45?page=0