Święty Szymon, zwany Gorliwym lub Zelotą, był jednym z Dwunastu Apostołów Jezusa Chrystusa, wymienianym w Ewangeliach i Dziejach Apostolskich. Jego przydomek „Gorliwy” (gr. Kananaios lub Zelotes) wskazuje na jego szczególne zaangażowanie religijne i możliwą przynależność do stronnictwa zelotów – żydowskiego ruchu oporu przeciwko rzymskiej okupacji. Jednak to określenie może równie dobrze oznaczać jego gorliwość w wierze, niekoniecznie związaną z ruchem politycznym.
Występuje w katalogach apostołów (Mt 10,4; Mk 3,18; Łk 6,15; Dz 1,13), lecz Ewangelie nie zawierają bliższych informacji o jego życiu ani działalności. Znaczenie jego misji i osobowości zostało zachowane przede wszystkim w tradycji Kościoła oraz pismach wczesnochrześcijańskich.
Apostoł milczenia – co o nim wiemy?
Szymon jest często określany jako „Apostoł ciszy”, ponieważ nie zachowały się żadne jego wypowiedzi czy działania w Nowym Testamencie poza samym faktem, że należał do grona Dwunastu. Ta swoista anonimowość w Piśmie Świętym nie umniejsza jego znaczenia – przeciwnie, ukazuje duchową głębię tych, którzy służyli wiernie i wytrwale, pozostając w cieniu bardziej znanych apostołów, takich jak Piotr czy Jan.
Niektórzy Ojcowie Kościoła, m.in. św. Hieronim i św. Beda Czcigodny, wspominali o Szymonie jako o wzorze pokory, milczenia i nieugiętej gorliwości.
Misje i śmierć męczeńska
Według tradycji wschodniej i zachodniej, po Zesłaniu Ducha Świętego Szymon udał się na misje do różnych krajów. Przypisuje mu się ewangelizację:
- Egiptu
- Libii
- Mezopotamii
- Persji
- Armenii
- Syrii
- Małej Azji
W wielu źródłach pojawia się razem z Judaszem Tadeuszem jako współpracownik misyjny – obaj mieli głosić Ewangelię w Persji i tam ponieść śmierć męczeńską.
Tradycja głosi, że Szymon został przecięty piłą, dlatego właśnie piła stała się jego atrybutem w ikonografii chrześcijańskiej. Miejsce jego śmierci to najprawdopodobniej Syrakuzy (obecnie Iran) lub Armenia.
Niektóre przekazy mówią też o ukrzyżowaniu albo ścięciu mieczem, co świadczy o niejednoznacznych źródłach – niemniej zgodnie podkreślają jego męczeństwo za wiarę.
Czego jest patronem?
Święty Szymon Gorliwy uznawany jest za patrona:
- drwali i cieśli – ze względu na narzędzie swojej męki – piłę,
- garbarzy i farbiarzy skór – w niektórych regionach Francji i Niemiec,
- kurierów i listonoszy – jako apostoł „w drodze” głoszący Ewangelię w wielu krajach,
- odważnych wyznawców wiary – dla tych, którzy trwają w wierze mimo przeciwności i prześladowań,
- osób cichych i oddanych – jako wzór milczącej, gorliwej służby.
Wspólnie z Judaszem Tadeuszem jest też czczony jako patron Kościoła Ormiańskiego, gdzie ich kult jest szczególnie silny.
Ikonografia
W sztuce sakralnej św. Szymon przedstawiany jest jako:
- starszy mężczyzna z brodą, często w tunice i płaszczu,
- z piłą – jego najczęstszy atrybut, symbol męczeństwa,
- czasami z rolką lub księgą – znak głoszenia Ewangelii,
- bywa też przedstawiany z halabardą, mieczem lub maczugą – zależnie od wersji jego męczeństwa.
W ikonach wschodnich często towarzyszy mu Judasz Tadeusz, z którym dzieli wspomnienie liturgiczne.
Relikwie i miejsca kultu
Relikwie św. Szymona miały trafić do Tuluzy we Francji, a stamtąd do bazyliki św. Piotra w Rzymie, gdzie są czczone wspólnie z relikwiami św. Judy Tadeusza.
W Armenii znajduje się klasztor św. Tadeusza, uważany za miejsce śmierci obu apostołów, i stanowi ważny ośrodek pielgrzymkowy dla chrześcijan wschodnich.
Wspomnienie liturgiczne
- Kościół katolicki: 28 października (razem ze św. Judą Tadeuszem)
- Kościoły wschodnie: 10 maja lub 1 lipca (daty mogą się różnić zależnie od tradycji)
Znaczenie duchowe
Święty Szymon Gorliwy przypomina o wartości gorliwości bez rozgłosu – życia głęboko zakorzenionego w wierze, mimo braku uznania czy sławy. Jego przykład uczy, że Bóg działa również przez tych, którzy nie zabierają głosu na forum publicznym, ale żyją Ewangelią na co dzień – z oddaniem, poświęceniem i wiernością aż po męczeństwo.
To święty dla ludzi wytrwałych, skromnych, niezauważanych, a jednocześnie głęboko wierzących.
Zdjęcie w artykule: Św. Szymon Apostoł, [przed 1636], Domena Publiczna, https://polona.pl/item-view/40f1c434-7fb6-49d2-afbd-03768e69e1ef?page=0