Święty Jan Paweł II, właściwie Karol Józef Wojtyła, urodził się 18 maja 1920 roku w Wadowicach, w południowej Polsce. Był papieżem w latach 1978–2005, pierwszym papieżem Słowianinem i pierwszym papieżem spoza Włoch od 455 lat. Jego pontyfikat, trwający 26 lat i 5 miesięcy, był jednym z najdłuższych w historii Kościoła katolickiego.
Jan Paweł II odegrał ogromną rolę w historii XX wieku – duchowo, moralnie i politycznie. Był nie tylko głową Kościoła katolickiego, ale także autorytetem moralnym dla milionów ludzi na całym świecie, niezależnie od wyznania czy światopoglądu.
Wczesne życie i powołanie
Karol Wojtyła wychowywał się w skromnej, głęboko religijnej rodzinie. W młodym wieku stracił matkę, brata i ojca. W czasie II wojny światowej, gdy Polska była pod okupacją niemiecką, pracował fizycznie w kamieniołomach i fabryce sody, jednocześnie angażując się w działalność kulturalną i religijną w podziemnym teatrze oraz tajnym seminarium duchownym w Krakowie.
Święcenia kapłańskie otrzymał 1 listopada 1946 roku. Po studiach w Rzymie i doktoracie z teologii, powrócił do Polski, gdzie pracował jako duszpasterz akademicki i wykładowca. W 1958 roku został biskupem pomocniczym Krakowa, a w 1964 – arcybiskupem metropolitą krakowskim. W 1967 roku został kardynałem.
Wybór na papieża
16 października 1978 roku Karol Wojtyła został wybrany na papieża i przybrał imię Jan Paweł II. Jego słynne słowa wypowiedziane podczas inauguracji pontyfikatu:
„Nie lękajcie się! Otwórzcie drzwi Chrystusowi!”
stały się symbolem jego misji.
Główne aspekty pontyfikatu
1. Obrona godności człowieka
Jan Paweł II był nieugiętym orędownikiem praw człowieka, wolności religijnej, godności osoby ludzkiej, obrony życia od poczęcia do naturalnej śmierci. Jego nauczanie koncentrowało się na wartości ludzkiego życia, miłości, pracy i cierpienia.
2. Walczący o pokój i wolność
Wspierał upadek komunizmu w Europie Wschodniej, szczególnie poprzez moralne wsparcie dla polskiej „Solidarności”. Uznaje się go za jednego z architektów przemian ustrojowych lat 80. i 90. XX wieku.
3. Podróże apostolskie
Odbył 104 zagraniczne pielgrzymki, odwiedzając wszystkie kontynenty i ponad 130 krajów. Był papieżem obecnym wśród ludzi – modlił się z nimi, mówił w ich językach, dzielił ich troski i radości.
4. Dialog międzyreligijny
Dążył do dialogu z judaizmem, islamem, prawosławiem i religiami Wschodu. Jako pierwszy papież od wieków odwiedził synagogę, meczet oraz miejsce modlitwy buddyjskiej. W Asyżu zorganizował Międzynarodowy Dzień Modlitwy o Pokój, gromadząc przywódców różnych religii.
5. Reformator Kościoła
Zwołał wiele synodów, ogłosił Katechizm Kościoła Katolickiego, wprowadził reformy prawa kanonicznego i życia zakonnego. Napisał 14 encyklik, m.in. „Redemptor hominis”, „Veritatis splendor”, „Evangelium vitae”, „Fides et ratio”.
6. Miłość do młodzieży
Zainicjował Światowe Dni Młodzieży, które stały się jednym z najważniejszych wydarzeń duszpasterskich współczesnego Kościoła. Młodzież nazwał „nadzieją Kościoła i świata”.
7. Teologia ciała
Stworzył unikalną i szeroko komentowaną „teologię ciała”, obejmującą tematykę miłości małżeńskiej, seksualności i powołania człowieka do świętości poprzez ciało i relacje.
Zamach i cierpienie
13 maja 1981 roku w Rzymie Jan Paweł II padł ofiarą zamachu – został postrzelony przez tureckiego zamachowca Mehmeta Ali Agcę. Przeżył cudem, przypisując ocalenie wstawiennictwu Matki Bożej Fatimskiej. Rok później odwiedził Agcę w więzieniu i mu przebaczył.
Późniejsze lata pontyfikatu to zmaganie się z chorobą Parkinsona, bólem i osłabieniem, które znosił z heroizmem, ucząc, że cierpienie ma wartość duchową i nie przekreśla godności człowieka.
Śmierć i kanonizacja
Zmarł 2 kwietnia 2005 roku o 21:37, w wigilię Święta Miłosierdzia Bożego – święta, które sam ustanowił. Jego śmierć była wydarzeniem globalnym – modlił się za niego cały świat.
Proces beatyfikacyjny rozpoczęto niemal natychmiast po jego śmierci. 1 maja 2011 roku został beatyfikowany, a 27 kwietnia 2014 roku kanonizowany przez papieża Franciszka.
Czego jest patronem?
Święty Jan Paweł II jest patronem:
- Rodzin i małżeństw,
- Młodzieży i Światowych Dni Młodzieży,
- Obrońców życia,
- Osób cierpiących fizycznie i duchowo,
- Duszpasterzy i katechetów,
- Europy Środkowo-Wschodniej,
- Polski i Polaków na emigracji.
Jego duchowe dziedzictwo obejmuje nauczanie o miłosierdziu, godności osoby, pokoju i cywilizacji miłości.
Ikonografia i kult
W sztuce sakralnej przedstawiany w białej sutannie, z pastorałem w ręku, czasem z różańcem lub w geście błogosławieństwa. Często towarzyszą mu dzieci, młodzież lub symbole polskości (krzyż, orzeł, góry). Jego relikwie znajdują się w wielu kościołach na świecie.
Kult św. Jana Pawła II rozwija się dynamicznie – powstają kościoły jego imienia, szkoły, pomniki, miejsca pamięci i sanktuaria, m.in. w Krakowie, Wadowicach, Rzymie, Waszyngtonie i Manili.
Zdjęcie w artykule: Pielgrzymka Ojca Świętego Jana Pawła II do Polski, 1979, Domena Publiczna, https://polona.pl/item-view/b85a4096-6d40-45ac-b719-3eb4b36db675?page=0