Święty Błażej (łac. Blasius), biskup Sebasty i męczennik, żył na przełomie III i IV wieku w Małej Azji, na terenie dzisiejszej Turcji. Uważany jest za jednego z najbardziej czczonych świętych Wschodu i Zachodu, szczególnie jako patron osób cierpiących na choroby gardła. Jego postać otoczona jest zarówno źródłami hagiograficznymi, jak i ludową tradycją, która zachowała się do dziś w licznych zwyczajach liturgicznych.
Święty Błażej — pochodzenie i życie
Według przekazów, Błażej był wykształconym lekarzem, który po przyjęciu chrztu w młodym wieku poświęcił się życiu chrześcijańskiemu. Jego wiedza medyczna i wyjątkowa dobroć sprawiły, że cieszył się szacunkiem zarówno wśród chrześcijan, jak i pogan.
Z czasem został biskupem Sebasty (obecna Sivas w Turcji). W okresie prześladowań za cesarza Dioklecjana, a później Licyniusza, schronił się w górach, gdzie wiódł życie pustelnicze, oddając się modlitwie i leczeniu ludzi oraz zwierząt. Miejscowi wierni przynosili mu chorych, a on, za pomocą modlitwy i wiedzy medycznej, udzielał pomocy.
Męczeństwo świętego Błażeja
Błażej został aresztowany około roku 316 na rozkaz namiestnika Agrykola. Pomimo gróźb i tortur nie wyrzekł się wiary chrześcijańskiej. Legenda mówi, że w więzieniu uratował chłopca, który zadławił się ością – dlatego do dziś uważany jest za orędownika przy chorobach gardła.
Zginął śmiercią męczeńską przez ścięcie mieczem, po uprzednich brutalnych torturach – m.in. biczowaniu i rozszarpywaniu ciała żelaznymi grzebieniami używanymi do czesania wełny.
Św. Błażej — cuda i kult
Już w IV wieku kult św. Błażeja szybko się rozprzestrzenił w Kościele wschodnim, a od VIII wieku także w Europie Zachodniej. Liczne uzdrowienia z chorób gardła przypisywano jego wstawiennictwu. W Bizancjum i Italii był jednym z najważniejszych świętych męczenników.
W wielu kościołach Europy Zachodniej odprawiano specjalne nabożeństwa z modlitwą o zdrowie gardła – szczególnie 3 lutego, w dniu jego wspomnienia liturgicznego.
Do dziś w tym dniu celebruje się tzw. „błogosławieństwo gardła”, podczas którego kapłan przykłada wiernym do szyi dwie skrzyżowane świece, wypowiadając modlitwę o uzdrowienie i opiekę świętego Błażeja.
Ikonografia
Św. Błażej przedstawiany jest najczęściej jako biskup w szatach liturgicznych, z pastorałem i mitrą, a także z dwiema świecami skrzyżowanymi, które symbolizują wspomniane błogosławieństwo gardła.
Inne atrybuty to:
-
grzebień do wełny – narzędzie jego męczeństwa,
-
świnia lub dzik – nawiązanie do legendy, w której uratował świnię wdowy od wilka,
-
dziecko z ością w gardle – przypomnienie o cudownym uzdrowieniu.
Patronat
Święty Błażej jest patronem:
-
lekarzy laryngologów, osób z chorobami gardła,
-
tkaczy, wytwórców wełny i czesaczy,
-
dzikich zwierząt i pasterzy,
-
wielu miast, m.in. Dubrownika w Chorwacji, gdzie jego kult ma bardzo silne korzenie od XI wieku.
W kościołach i klasztorach, zwłaszcza benedyktyńskich, jego kult rozwijał się bardzo intensywnie w średniowieczu. Do dziś w wielu regionach Europy, zwłaszcza na południu, jego imię noszą liczne kościoły, parafie i kaplice.
Wspomnienie liturgiczne
Kościół katolicki obchodzi wspomnienie św. Błażeja 3 lutego. W tym dniu podczas Mszy Świętej błogosławi się gardła świecami i odmawia specjalne modlitwy o zdrowie i ochronę przed chorobami.
W Kościele prawosławnym jego wspomnienie przypada 11 lutego (według kalendarza gregoriańskiego).
Dziedzictwo i znaczenie
Święty Błażej łączy w sobie postać miłosiernego lekarza, pasterza i odważnego męczennika. Jego przykład pokazuje, że chrześcijańskie życie to nie tylko wiara i modlitwa, ale także konkretna troska o cierpiących, gotowość do służby i odwaga wobec prześladowań.
Jego kult wciąż żywy w Kościele jest przypomnieniem, że świętość może wyrażać się w prostych, lecz głębokich aktach miłości – zarówno wobec Boga, jak i bliźnich.