Czy kobieta jest stworzona do pracy? Czy może rządzić, władać, decydować, pełnić w społeczeństwie role, które przypisane są do mężczyzn? Na przestrzeni wieków, ale i w zależności od kraju, kultury postrzeganie kobiet wyglądało nieco inaczej. Dzisiaj jednak przyjrzymy się percepcji Eleonory Ziemięckiej na podstawie jej książki: “Myśli o wychowaniu kobiet” z 1843 roku.
Uczucie i rozum u kobiety
Dusza to ten boski pierwiastek, który połączony z ciałem, czyli obcą mu materią, musi dostosować się do okoliczności i panujących warunków. Jednak sposób, w jaki wewnętrzna wiedza duszy objawia się w ludzkim ciele, zależy od władz duchowych, do których zalicza się rozum i uczucie.
“władza uczucia daje mu natchnienie sztuk pięknych, a w stanie bardziej bezpośrednim tworzy współczucie towarzyskie, miłość, podstawę najpierwszej instytucyi społecznej: małżeństwo”
Kobieca natura przypisana jej przez Stwórcę
Nie trudno zgadnąć, iż to właśnie kobieta jest postrzegana jako ta bardziej uczuciowa, emocjonalna. Wspomniane władze, a raczej skłonności ku posiadaniu jednej z nich, są uwarunkowane fizyczną naturą,
“są modyfikowane skłonnościami istoty organicznej”.
O ile ludzka dusza pozostaje niezmienna, tak na ziemi dostosowuje się do panujących warunków, a poszczególne władze przypisane są do płci, co zostało z góry przypisane kobietom i mężczyznom przez samego Stwórcę.
“Uczucie ma daleko rozleglejsze panowanie w kobiecie jak rozum: jest to faktum uważane przez wszystkich myślących ludzi – … Z tej przewagi wypływają wszystkie jej słabości i przymioty!
Kobiece słabości i przymioty
Kobieta ma słabość do sztuki, poezji i piękna, jednak sama nie jest zdolna do tworzenia, gdyż to wymagałoby również władzy rozumu, w czym kobieta nie dorównuje mężczyźnie.
Kobiecy instynkt
Czy jednak kobieca umiejętność lawirowania w towarzystwe jest wynikiem rozumnego podejścia do tych kwestii? Otóż nie! To instynkt, który przez przedstawicielki płci pięknej może być mylony z rozsądkiem.
Religijność
Kobieta jest również istotną religijną, która zdecydowanie lepiej pojmuje aspekty metafizyczne od mężczyzn. Z tego też względu ona stoi na straży wiary i ona przejmuje odpowiedzialność za religijne / moralne wychowanie potomstwa. Mężczyzna może przyczynić się do stworzenia instytucji, jednak dopiero natchnienie jej przez kobietę nabiera boskiego charakteru.
Naiwność
W kobiecie tkwi jednak pewna naiwność. Patrzy na świat przez różowe okulary, nie odróżnia iluzji od rzeczywistości, przez co jest bardziej nerwowa z natury i wrażliwa.
“ona nie pojmuje obłudy, podstępu, zimnego wyrachowania; długo, długo żyje w świecie nie znając go wcale, długo smutne zawody swym własnym przypisuje winom, nim jej świetne ułudy na koniec rzeczywistość rozwieje, nim gorące czucie zimna dłoń doświadczenia ochłodzi..”
Kobieta jak burza
Brak rozwagi jest ponadto skutkiem emocjonalnych skrajności występujących u kobiet – od niepohamowanej euforii ku bezdennej rozpaczy:
“jej miłości równie jak nienawiści podnietą uczucie, są to gwałtowne wybuchy zapału, którego rozwaga nie hamuje”
Wychowanie w oparciu o wiarę i moralność
Uczuciowość kobieca powinna zatem rozwijać się i kwitnąć w oparciu o religię, w której znajdzie ukojenie, spokój, wyciszenie, a uporządkowanie kobiecej, nieco chaotycznej natury będzie opierało się nie na tłumieniu jej emocjonalności, ale odpowiednim jej ukierunkowaniu i zastosowaniu w roli, jaką ma pełnić w przyszłości.
“Wprawdzie rozum kobiety jest raczej tamą, uspokojeniem, ona rzadko potrzebuje twórczej jego siły, lecz i w tej podrzędnej roli, jaką rozum spełnia w życiu niewiasty, ma on ważne bardzo użycie, w tem tylko zachodzi główna trudność, żeby uprawa rozumowa przybrała tu raczej charakter moralnej siły jak uczoności, raczej nieugiętości zasad, prawości rozsądku nie zaś zarozumiałej wiedzy.”
Bibliografia:
Myśli o wychowaniu kobiet, Eleonora Ziemięcka, Warszawa: F. Spiess, 1843
Zdjęcie:
Chłopka z mazowieckiej wsi Czarnogłów autorstwa Piotrowski, Antoni (1853-1924) rola (klasyfikacja) twórcy / hasła osobowe / malarz – Muzeum Narodowe w Warszawie, Poland – Public Domain.
