Termin “chłop” z języka prasłowiańskiego oznaczał bezwłasnowolnego człowieka znajdującego się pod czyjąś opieką. Czy zatem chłopi byli NIEWOLNIKAMI??
Etymologia
W niektórych słownikach etymologicznych można znaleźć informację wyjaśniającą znaczenie słowa “chłop”. Często nawiązuje ona do określenia mężczyzny, czy po prostu męża. Jednak w przeszłości można było śmiało powiedzieć, iż słowo chłop oznaczało również niewolnik. Dlaczego?
Układ między chłopem, a feudałem
O ile w XIII – XIV wieku chłopi na terenie Europy zgodzili się na układ z rycerzami, zgodnie z którym otrzymywali opiekę i ochronę za plony, tak w późniejszych wiekach sytuacja diametralnie się odwróciła. Ziemia stawała się własnością szlachty i wyższych sfer, podczas gdy chłopi pracowali, za możliwość pozostania na danym terenie i uzyskanie dachu nad głową. Jeśli bowiem szlachcic był właścicielem ziemi, chłop mógł ją uprawiać w zamian pracę na rzecz właściciela ziemskiego.
Poddaństwo chłopskie
Chłopi byli zatem poddanymi, którzy musieli odrabiać pańszczyznę wynoszącą nawet kilka dni w tygodniu. Byli zatem niewolnikami, którzy poniekąd wolność odzyskali dopiero w XIX wieku. Pamiętajmy, że ziemie polskie były wtedy jeszcze podzielone ze względu na rozbiory, dlatego uwłaszczenie miało miejsce w różnych latach. W Galicji nastąpiło w 1848 roku, w zaborze pruskim miało miejsce praktycznie na przedziale całego XIX wieku, a w Królestwie Polskim doszło do niego w 1864 roku. W tym ostatnim uwłaszczenie stanowiło grę polityczną prowadzoną przez ówczesnego cara Aleksandra II Romanowa.
Na czym polegało uwłaszczenie?
Chłopi chcieli praw własności, by w końcu poczuć się panami na ziemiach, które uprawiają. W niektórych krajach polegało ono na wykupieniu się chłopa spod mocy pana, jednak często – ze względu na biedę – chłopów nie było na to zwyczajnie stać. W przypadku dekretu wydanego przez wspomnianego cara, chłopi podlegali uwłaszczeniu bez wykupu. Oznaczało to, że Państwo pokryje koszty uwłaszczenia względem dotychczasowych właścicieli ziemskich.
Wyzwolenie chłopstwa spod władzy szlachty
Chłopi mogli zatem liczyć na to, że ziemia stanie się ich własnością wraz ze znajdującymi się na nich budynkami, chatami. Otrzymywali także wolność własną, czyli uwolnienie z poddaństwa. Niemniej jednak jeszcze w XX wieku wielu przedstawicieli najniższych warstw społeczeństwa pracowało na rzecz właścicieli ziemskich na dobrowolnej służbie. Był to sposób na poprawę sytuacji ekonomicznej, czy pozyskanie dodatkowego źródła pożywienia za wykonywaną pracę.
