Święty Filip Apostoł był jednym z Dwunastu Apostołów Jezusa Chrystusa. Pochodził z Betsaidy w Galilei, tego samego miasta co Andrzej i Piotr (J 1,44). W Ewangelii wg św. Jana został opisany jako jeden z pierwszych uczniów powołanych przez Jezusa, a jego postać wyróżnia się m.in. za sprawą kilku kluczowych rozmów z Mistrzem. Według tradycji, po Zmartwychwstaniu Chrystusa podjął działalność misyjną i zakończył życie śmiercią męczeńską.
Filip w Ewangeliach
Filip pojawia się kilkakrotnie na kartach Nowego Testamentu – zwłaszcza w Ewangelii Jana:
-
Powołanie (J 1,43): Filip był jednym z pierwszych powołanych uczniów Jezusa. Po spotkaniu z Nim natychmiast poszedł do swojego przyjaciela Natanaela i powiedział:
„Znaleźliśmy Tego, o którym pisał Mojżesz w Prawie i Prorocy – Jezusa, syna Józefa z Nazaretu”.
-
Rozmowa przed cudownym rozmnożeniem chleba (J 6,5–7): Jezus pyta Filipa, skąd można kupić chleb, by nakarmić tłum. Filip realnie ocenia sytuację:
„Za dwieście denarów nie wystarczy chleba, aby każdy z nich mógł choć trochę otrzymać.”
-
Prośba o pokazanie Ojca (J 14,8–9): To właśnie Filip wypowiada słynne słowa:
„Panie, pokaż nam Ojca, a to nam wystarczy.”
Jezus odpowiada mu z wyrzutem, że kto widzi Jego, widzi Ojca – co jest jednym z fundamentalnych fragmentów chrystologicznych Nowego Testamentu. -
Pośrednik Greków (J 12,20–22): Greccy pielgrzymi pragną spotkać Jezusa. Filip, wspólnie z Andrzejem, przekazuje ich prośbę Mistrzowi – to wydarzenie interpretowane jest jako zapowiedź powszechności Ewangelii.
Działalność misyjna
Po Zesłaniu Ducha Świętego św. Filip miał, według tradycji, udać się do Azji Mniejszej, a następnie do Frygii, głosząc Ewangelię w wielu miastach, w tym w:
-
Hierapolis (obecnie ruiny w Turcji) – to miejsce uznawane jest za główny ośrodek jego działalności i śmierci.
Według źródeł wczesnochrześcijańskich (m.in. Euzebiusza z Cezarei i apokryficznych Dziejów Filipa), św. Filip działał skutecznie w nawracaniu pogan, a także obalał kult bogini Artemidy. Jego działalność często spotykała się z wrogością lokalnych mieszkańców.
Męczeńska śmierć
Św. Filip zginął śmiercią męczeńską w Hierapolis około 80 r. n.e., za panowania cesarza Domicjana. Został ukrzyżowany głową w dół – według tradycji prosił o to sam, nie czując się godnym umierać tak jak Chrystus.
Niektóre przekazy mówią, że był także kamienowany, a jego śmierć nastąpiła po cudownym uzdrowieniu i nawróceniu kobiety blisko związanej z miejscowym prokonsulem, co wywołało gniew mieszkańców.
W 2011 r. archeolodzy ogłosili, że w ruinach Hierapolis odnaleziono grobowiec św. Filipa Apostoła, co potwierdza starożytną tradycję o jego działalności i śmierci w tym mieście.
Czego jest patronem?
Święty Filip Apostoł uznawany jest za patrona:
-
kowali i kapeluszników,
-
instalatorów i murarzy – na Wschodzie, ze względu na związki z apokryficznymi cudami dotyczącymi budowli,
-
miast Hierapolis i Betsaidy,
-
pielgrzymów, podróżników i misjonarzy – jako jeden z pierwszych ewangelizatorów poza granicami Palestyny.
Ponadto, w krajach o tradycji wschodniej (prawosławnej), Filip jest uznawany za patrona postu Filipa – 40-dniowego przygotowania do świąt Bożego Narodzenia (od 15 listopada).
Ikonografia i symbole
W sztuce Filip Apostoł bywa przedstawiany jako:
-
mężczyzna w długiej tunice, z krzyżem lub księgą Ewangelii,
-
często z krzyżem w kształcie litery T (tau) – narzędziem jego męczeństwa,
-
czasem z bochenkiem chleba – nawiązaniem do rozmnożenia chleba i jego rozmowy z Jezusem,
-
czasem trzymający pastorał lub laski pielgrzymie – jako apostoł i misjonarz.
Wspomnienie liturgiczne
W Kościele katolickim wspomnienie świętego Filipa Apostoła obchodzone jest 3 maja, razem ze Świętym Jakubem Młodszym. W tradycji wschodniej (Kościół prawosławny) jego święto przypada 14 listopada.
W sztuce liturgicznej i ikonograficznej Kościołów wschodnich, św. Filip zajmuje ważne miejsce jako jeden z fundamentów Kościoła.
Znaczenie duchowe
Filip był człowiekiem praktycznym, logicznym, ale otwartym na doświadczenie duchowe. Przedstawiany w Ewangelii jako pośrednik i poszukiwacz prawdy, symbolizuje tych, którzy zadają pytania i potrzebują jasnych odpowiedzi. Jego prośba: „Pokaż nam Ojca” stała się impulsem do jednej z najgłębszych wypowiedzi Chrystusa o jedności Ojca i Syna.
Jako apostoł, który wędrował po trudnych terenach i oddał życie za głoszenie Ewangelii, jest także wzorem wytrwałości i wierności, nawet w obliczu oporu i prześladowań.
Zdjęcie w artykule: Filip Apostoł, Francisco Velásquez, Domena Publiczna, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Philip_the_Apostle.jpg