Święty Jan Kanty to wybitny kapłan, profesor i uczony, który stał się jednym z najważniejszych świętych polskiego Kościoła. Znany z głębokiej pokory, nieskazitelnej moralności i oddania ludziom ubogim oraz studentom, łączył życie intelektualne z głęboką duchowością i bezinteresowną służbą drugiemu człowiekowi. Do dziś pozostaje wzorem katolickiego wychowawcy i uczonego.
Święty Jan Kanty — wczesne życie i wykształcenie
Jan urodził się 24 czerwca 1390 roku w miejscowości Kęty (stąd przydomek „Kanty”), położonej w Małopolsce. Pochodził z rodziny mieszczańskiej. Jako młody chłopak wykazywał niezwykłe zdolności intelektualne, dlatego w młodym wieku został wysłany do Akademii Krakowskiej, gdzie rozpoczął studia filozoficzne i teologiczne.
Wyróżniał się pilnością, skromnością i moralnością. Szybko zdobył stopień magistra, a następnie doktora filozofii. W latach 1429–1431 pełnił funkcję rektora szkoły przy kolegiacie św. Floriana w Krakowie. Następnie kontynuował studia teologiczne.
Św. Jan Kanty — działalność naukowa i kapłańska
W 1439 roku Jan Kanty został profesorem teologii na Uniwersytecie Krakowskim i pełnił tę funkcję przez wiele lat. Wykładał filozofię Arystotelesa, logikę i teologię, a jego uczniami byli m.in. przyszli duchowni, kaznodzieje i uczeni. Uchodził za wzór profesora katolickiego – człowieka nauki oddanego Kościołowi i Ewangelii.
Pomimo wysokiej pozycji akademickiej prowadził życie bardzo skromne. Mieszkał w ubogim pokoju, często pościł, spał na deskach, a wszystko, co posiadał, rozdawał potrzebującym – zwłaszcza ubogim studentom.
Regularnie udzielał się jako duszpasterz i spowiednik. Swoją pracą łączył naukę z głęboką pobożnością. Wierzył, że wiedza ma służyć dobru ludzi i powinna być używana w duchu odpowiedzialności moralnej.
Cnoty i duchowość
Święty Jan Kanty słynął z niezwykłej łagodności, cierpliwości i pokory. Nigdy nie odmówił pomocy, a swoje potrzeby ograniczał do minimum. Zawsze modlił się przed wykładami i po ich zakończeniu. Nigdy nie odpłacał złem za zło, był wyrozumiały i miłosierny.
Był głęboko oddany Eucharystii, Matce Bożej i świętym. Często powtarzał maksymę: „Zło dobrem zwyciężaj”, która stała się mottem jego życia.
Odbył cztery pielgrzymki do Rzymu i cztery do Jerozolimy – dwie pieszo – jako wyraz pokuty i miłości do Boga. Podczas tych wędrówek spotykał się z ludźmi, głosił Ewangelię i dzielił się wszystkim, co miał.
Śmierć i kult
Jan Kanty zmarł w opinii świętości 24 grudnia 1473 roku w Krakowie. Został pochowany w kolegiacie św. Anny, gdzie jego grób szybko stał się miejscem kultu i licznych pielgrzymek.
Już za życia uważano go za świętego – jego postawa moralna i poświęcenie były tak wielkie, że wielu traktowało go jako wzór cnót chrześcijańskich. Po śmierci odnotowano wiele cudów i łask za jego wstawiennictwem.
Beatyfikacja i kanonizacja
Jan Kanty został beatyfikowany w 1680 roku przez papieża Innocentego XI, a kanonizowany 16 lipca 1767 roku przez papieża Klemensa XIII. Jego kanonizacja była wielkim wydarzeniem dla Krakowa i całej Polski, uznaniem jego świętości i wpływu na życie duchowe wielu pokoleń.
Patronat
Święty Jan Kanty jest:
-
Patronem Polski,
-
Patronem archidiecezji krakowskiej,
-
Patronem nauczycieli, profesorów i studentów,
-
Patronem szkół katolickich,
-
Patronem uczelni wyższych,
-
Patronem młodzieży akademickiej i uczonych.
Jest też orędownikiem ludzi pokornych, ubogich, tych, którzy łączą wiedzę z wiarą, a także osób zaangażowanych w naukę i wychowanie.
Wspomnienie liturgiczne
Kościół katolicki obchodzi wspomnienie liturgiczne św. Jana Kantego 20 października. W wielu polskich szkołach i parafiach tego dnia organizowane są specjalne nabożeństwa, akademie i wydarzenia upamiętniające jego życie.
Dziedzictwo i kult
Relikwie św. Jana Kantego znajdują się w kościele św. Anny w Krakowie, gdzie spoczywa w barokowym sarkofagu. Jego kult jest żywy w Polsce, ale także wśród Polonii na całym świecie – szczególnie w USA, gdzie wiele parafii i szkół nosi jego imię (np. w Chicago).
Uważany jest za symbol integralności chrześcijańskiego nauczania, uczciwości, pokory oraz miłosierdzia. Do dziś inspiruje ludzi nauki i wiary do godzenia wiedzy z wartościami duchowymi.
Zdjęcie w artykule: Św. Jan Kanty, Jan Surmacki, Domena Publiczna, https://polona.pl/item-view/9c1e7e19-a5ba-49a3-8f6a-06fb5081f379?page=0