Święty Juda Tadeusz był jednym z Dwunastu Apostołów Jezusa Chrystusa, często utożsamiany z autorem Listu Judy w Nowym Testamencie. W Ewangeliach pojawia się jako „Juda Jakubowy” (Łk 6,16; Dz 1,13), co oznacza, że był synem Jakuba – prawdopodobnie Jakuba Mniejszego, również apostoła, lub też Jakuba, brata Józefa, a tym samym bliskiego krewnego Jezusa.
W celu uniknięcia pomyłki z Judaszem Iskariotą – zdrajcą – w wielu miejscach Pisma Świętego dodawany jest mu przydomek Tadeusz (co może oznaczać: „odważny”, „wielkoduszny”, „serdeczny”).
Życie i działalność
W Nowym Testamencie Juda Tadeusz nie występuje często, jednak znajduje się w gronie apostołów powołanych przez Jezusa. Jedyną jego wypowiedzią zachowaną w Ewangelii jest pytanie skierowane do Jezusa podczas Ostatniej Wieczerzy:
„Panie, cóż się stało, że nam się masz objawić, a nie światu?” (J 14,22)
Po Zesłaniu Ducha Świętego, Juda Tadeusz udał się na misje ewangelizacyjne. Według tradycji głosił Ewangelię:
- w Judei,
- Galilei,
- Samarii,
- a następnie w krajach odległych: w Syrii, Mezopotamii, Arabii, a przede wszystkim w Persji (dzisiejszy Iran), gdzie miał działać wspólnie ze św. Szymonem Gorliwym.
Śmierć męczeńska
Według tradycji obaj apostołowie ponieśli śmierć męczeńską w Persji. Juda Tadeusz miał zostać zabity maczugą lub pałką, a jego ciało zostało rozczłonkowane siekierą. Miejsce męczeństwa to najprawdopodobniej miasto Bejrut (lub Edesa – obecnie Şanlıurfa w Turcji), a według niektórych podań – w Armenii, w której razem z Szymonem zakładali zręby chrześcijaństwa.
Czego jest patronem?
Święty Juda Tadeusz jest jednym z najpopularniejszych świętych w Kościele katolickim, a jego kult rozkwitł szczególnie od XVII wieku. Znany jest przede wszystkim jako:
- Patron spraw beznadziejnych i trudnych przypadków – ludzi w sytuacjach pozornie niemożliwych do rozwiązania,
- Patron osób zdesperowanych, chorych, cierpiących psychicznie i emocjonalnie,
- Patron lekarzy i szpitali,
- Orędownik w problemach rodzinnych, zawodowych i osobistych,
- Patron Armenii (wraz ze św. Bartłomiejem i św. Szymonem),
- Patron diecezji: Chicago, St. Petersburg, Ponta Delgada, Lucera-Troia, Syrakuzy (Włochy).
Wzywany jest także w intencji przywracania nadziei, duchowego uzdrowienia i wytrwałości w modlitwie.
Kult i relikwie
Kult św. Judy Tadeusza rozwinął się szczególnie mocno w Europie i Ameryce. W Rzymie w Bazylice św. Piotra znajdują się relikwie św. Judy Tadeusza i św. Szymona w jednym z bocznych ołtarzy.
W Meksyku oraz wielu krajach Ameryki Południowej jest jednym z najbardziej czczonych świętych – zwłaszcza przez ubogich, chorych i wykluczonych. Każdego 28. dnia miesiąca w kościele św. Hipolita w Meksyku odbywają się masowe nabożeństwa ku jego czci, gromadzące dziesiątki tysięcy wiernych.
W Polsce jego kult jest również silny – wiele parafii nosi jego imię, a nowenny do św. Judy Tadeusza są często odprawiane w intencji trudnych spraw.
Ikonografia
W sztuce przedstawiany jest jako:
- mężczyzna z krótkimi włosami i brodą,
- często trzymający obraz Jezusa (ikona Mandylionu), co ma nawiązywać do legendy, że zaniósł wizerunek Chrystusa królowi Edessy, który dzięki temu został uzdrowiony,
- z maczugą lub siekierą – narzędziem swojej męki,
- niekiedy z księgą lub listem – symbolizującym jego list w Nowym Testamencie.
Jego atrybutami mogą być również: płomień nad głową (Zesłanie Ducha Świętego), laska pielgrzyma, krzyż.
List Judy
Świętemu Judzie przypisuje się autorstwo Listu Judy – krótkiego, ale ważnego pisma Nowego Testamentu, którego głównym przesłaniem jest ostrzeżenie przed fałszywymi nauczycielami i zachęta do wytrwania w wierze. List ten ukazuje Apostoła jako człowieka stanowczego, troszczącego się o jedność Kościoła i czystość doktryny.
Fragmenty z Listu Judy, często cytowane w duchowości chrześcijańskiej:
„Tym zaś, którzy wątpili, miejcie litość. (…) Temu, który może was ustrzec od upadku, niech będzie chwała i majestat…” (Jud 1,22.24)
Wspomnienie liturgiczne
- 28 października – wspólnie ze św. Szymonem Gorliwym
Znaczenie duchowe
Święty Juda Tadeusz to Apostoł nadziei – świadek mocy Chrystusa, który działa nawet w pozornie beznadziejnych sytuacjach. Jego przesłanie brzmi jasno: nigdy nie trać wiary, Bóg może odmienić nawet najciemniejsze scenariusze.
Jest wzorem wiernej służby, odwagi i oddania w głoszeniu Ewangelii – nawet w odległych i nieprzyjaznych regionach. Dla milionów ludzi na całym świecie jest symbolem wiary wbrew wszystkiemu.
Zdjęcie w artykule: Wizerunek św. Judy Tadeusza z kościoła karmelitów we Lwowie, Karol Auer, Domena Publiczna, https://polona.pl/item-view/41a3bed8-a1c9-41a0-a95d-4a2d82bcbae1?page=0