Święta Katarzyna ze Sieny (wł. Caterina da Siena) urodziła się 25 marca 1347 roku w Sienie (Toskania, Włochy), jako 24. dziecko w wielodzietnej rodzinie farbiarza Jakuba Benincasy. Była mistyczką, dominikańską tercjarką, teolożką, doradczynią papieży, a także doktorem Kościoła. Mimo braku formalnego wykształcenia stała się jedną z najważniejszych postaci religijnych średniowiecza.
Zmarła w Rzymie 29 kwietnia 1380 roku w wieku zaledwie 33 lat. Jej wspomnienie liturgiczne przypada na 29 kwietnia.
Młodość i życie duchowe
Od najmłodszych lat Katarzyna wyróżniała się głęboką duchowością. W wieku 6 lat miała pierwsze mistyczne widzenie – zobaczyła Jezusa Chrystusa w majestacie. Już jako młoda dziewczyna złożyła ślub czystości. Sprzeciwiając się woli rodziców, odrzuciła małżeństwo i życie świeckie. W wieku 16 lat wstąpiła do Trzeciego Zakonu Dominikańskiego (tzw. mantellatek), prowadząc życie pokutne, kontemplacyjne i pełne surowości.
Przez wiele lat żyła w odosobnieniu, modląc się i poszcząc. Doświadczała ekstaz, wizji oraz głębokiego zjednoczenia mistycznego z Chrystusem.
Działalność publiczna i wpływ polityczny
Po latach ukrytego życia mistycznego, na polecenie Boże rozpoczęła działalność publiczną. Wysławiała pokój, nawoływała do reformy moralnej duchowieństwa i świeckich. Jej listy, pisane z ogromnym autorytetem i pasją, kierowała do możnych tego świata, biskupów, królów i papieży.
W czasie Wielkiej Schizmy Zachodniej odważnie apelowała do papieża Grzegorza XI, by powrócił z Awinionu do Rzymu i odnowił autorytet Kościoła. Udało się – papież wrócił do Wiecznego Miasta, a Katarzyna zyskała opinię jednej z najważniejszych kobiet Kościoła epoki.
Dzieła pisane
Mimo braku formalnego wykształcenia Katarzyna podyktowała ogromną liczbę listów i rozważań duchowych – szacuje się, że ponad 400 listów i 26 modlitw. Najważniejszym dziełem pozostaje:
-
„Dialog o Bożej Opatrzności” (Dialog Bożej Miłości) – mistyczno-teologiczna księga będąca zapisem rozmowy Katarzyny z Bogiem Ojcem, w której porusza m.in. temat łaski, grzechu, duszy ludzkiej, miłości, sakramentów, Kościoła i kapłanów.
Jej pisma cechuje niezwykła głębia duchowa, żarliwość miłości do Boga i wnikliwa analiza rzeczywistości Kościoła.
Mistyka i stygmaty
Wielokrotnie doświadczała mistycznych przeżyć, w tym ekstaz, wizji Jezusa i Maryi. W 1375 roku, podczas pobytu w Pizie, otrzymała stygmaty – znaki Męki Pańskiej, które jednak według przekazów pozostały niewidoczne dla oczu ludzkich.
Miała głębokie doświadczenie „mistycznych zaślubin z Chrystusem” – jedno z najbardziej znanych i obrazowanych wydarzeń w ikonografii kataryńskiej.
Śmierć i kanonizacja
Święta Katarzyna zmarła 29 kwietnia 1380 roku, wyczerpana intensywną pracą duchową, postami i cierpieniem. Jej ciało pochowano w bazylice Santa Maria sopra Minerva w Rzymie, gdzie spoczywa do dziś. Jej głowa – jako relikwia – znajduje się w rodzinnej Sienie.
Kanonizowana została w 1461 roku przez papieża Piusa II (również Sieneńczyka). W 1970 roku papież Paweł VI ogłosił ją Doktorem Kościoła, jako pierwszą kobietę w historii, obok św. Teresy z Ávila. W 1999 roku papież Jan Paweł II ogłosił ją współpatronką Europy.
Patronat
Święta Katarzyna ze Sieny jest patronką:
-
Włoch (obok św. Franciszka z Asyżu),
-
Europy (od 1999 r.),
-
Trzeciego Zakonu Dominikańskiego,
-
pielęgniarek i chorych,
-
osób walczących o pokój i jedność w Kościele,
-
młodych kobiet i dziewcząt,
-
Rzymu i Sieny.
Przyzywana jest jako orędowniczka w sprawach trudnych i dla rozeznania duchowego.
Ikonografia
W ikonografii Katarzyna przedstawiana jest jako:
-
młoda kobieta w białym habicie dominikańskim z czarnym płaszczem,
-
często z lilią (czystość), księgą (nauka), sercem płonącym (mistyka),
-
z pierścieniem symbolizującym mistyczne zaślubiny z Chrystusem,
-
ze stygmatami i koroną cierniową (udział w Męce Pańskiej).
Znaczenie i duchowe dziedzictwo
Katarzyna ze Sieny łączyła kontemplację z działaniem. Była kobietą proroctwa, rady i modlitwy. Jej życie dowodzi, że świecka kobieta, bez wykształcenia i urzędów, może mieć ogromny wpływ na losy Kościoła i świata.
Jej odwaga, pokora i głęboka duchowość stanowią inspirację do dziś. Zostawiła Kościołowi wzór zaangażowania i miłości do prawdy, jedności i mistycznego zjednoczenia z Bogiem.
Zdjęcie w artykule: Obraz ludowy „Św. Katarzyna ze Sieny”, Domena Publiczna, https://polona.pl/item-view/ced16fe4-3e11-497f-aa4e-03dbdc4b84f6?page=0